Blauwsteengroevemossen in Henegouwen

Het is geen sinecure om een excursie te organiseren waar zowel mossen- als korstmossenliefhebbers aan hun trekken kunnen komen, maar met de “Anciennes Carrières de Maffle” meenden we hier toch aan tegemoet te komen. Het betreft een klein natuurreservaat, dat een voormalige groeve van blauwe hardsteen, of de petit granit herbergt. Er is zelfs een klein museumpje over deze industrie op de site geïnstalleerd. Blauwe hardsteen is een Devonische kalkgesteente die in het Brabantse landschap ten zuidoosten van Brussel (tussen Soignies en Doornik) dagzoomt. De focus van de excursie lag dan wel op bossen rond de steengroeve (vooral rond de groeve van de Ancienne Carrière Rivière), toch werd eerst halt gehouden bij een grote Noorse Esdoorn (Acer Platanoides) met karakteristieke epifyten zoals o.a. Gewoon zijdemos (Homalothecium sericeum) en Knikkersterretje (Syntrichia papillosa). Wat verder werd de muur van blauwe hardsteenblokken met betonafdekking bekeken en hier noteerden we o.a. Barbula sardoa, dit is een soort verwant aan Gewoon smaragdsteeltje (B. convoluta) maar dan met opvallend dwarsgegolfde blaadjes. Verder vonden we op de muur een 10-tal soorten waaronder muurknikmos (Bryum radiculosum), Voegenmos (Gyroweissia tenuis) en Gesteelde haarmuts (Orthotrichum anomalum). Het meest – voor de bryologen – interessante deel van het gebied was echter een ruderaal eiken-haagbeukenbos ten noorden van de Carrière de Rivière met daarin verspreid achtergelaten blauwe hardsteenblokken, wat een gevarieerde reeks schaduwrijke micro-habitats opleverde. Opmerkelijke soorten waren mooi ontwikkeld Groot touwtjesmos (Anomodon viticulosus), Struikmos (Thamnobryum alopecurum), Spatelmos (Homalia trichomanoides), Slank snavelmos (Rhynchostegiella tenella) en Penseeldikkopmos (Sciuro-hypnum populeum). Soorten die in de Brabantse leemstreek niet algemeen zijn, maar die hier door de aanwezigheid van rotssubstraat toch het geschikte milieu vinden.